‘Onze producten worden in Europa gemaakt, zodat jij zeker weet dat jouw luiers niet door kinderhandjes zijn gemaakt.’ Een veelgehoorde uitspraak in de wasbare luier industrie, die wij nogal gedurfd vinden. Er blind van uitgaan dat er in jouw keten (binnen de kwetsbare textielbranche) geen kinderarbeid is, is je kop in het zand steken. Uit onwetendheid of angst.
Na het volgen van een webinar over kinderarbeid een aantal maanden geleden en het luisteren naar diverse veel grotere bedrijven dan wij, kregen wij heel sterk de drang hier iets mee te willen en moeten. Kinderarbeid is helaas de wereld nog lang niet uit, sterker nog, sinds de Coronapandemie zijn er helaas weer meer kinderen werkzaam dan daarvoor. Er bekroop ons een unheimisch gevoel, een gevoel van helemaal niet zeker te weten of al onze producten van allereerste stap tot en met eindproduct eigenlijk wel gegarandeerd vrij van kinderarbeid zijn. Sterker nog, misschien zou je er beter wel vanuit moeten gaan dat er ergens in één van die talloze ketens, ver weg, aan het begin, wel kinderen werkzaam kunnen zijn. Omdat dat een meer helpende gedachte is, dan hopen dat of geloven dat. En omdat zo’n gedachte de weg plaveit naar een oplossing. En dat is waar wij dolgraag naartoe willen.
We besloten er in te duiken. Maanden van onderzoek volgden. We namen deel aan webinars, spraken met experts op het gebied van kinderarbeid en lazen ontzettend veel. Met grote bewondering luisterden we naar Marianne van Keep, Chief Sustainability Officer bij Verstegen. Eind 2021 ontving zij de prijs voor MVO-manager van het jaar. ‘Nee, Verstegen is niet vrij van kinderarbeid en dat gaat in mijn carrière ook niet meer gebeuren. Maar we zijn wél op de goede weg.’ Haar lef, openheid en daadkracht hebben ons geïnspireerd om deze blog voor jullie te schrijven. Hoe spannend dat ook is. We nemen jullie mee in de grimmige en complexe wereld van kinderarbeid.
Wereldwijd werken er 160 miljoen kinderen in de leeftijd van 5 tot 17 jaar, dat is 1 op de 10 kinderen. Het grootste gedeelte daarvan werkt in de landbouw, het gaat om maar liefst 70% van de kinderen. Van de 160 miljoen kindarbeiders doen 79 miljoen kinderen gevaarlijk werk, dat schade oplevert voor hun gezondheid en ontwikkeling. Een kind mag en kan best werken, maar moet op de eerste plaats gewoon kind kunnen zijn. Kinderen die niet naar school gaan, maar in plaats daarvan werken, noemen we kindarbeiders. Kinderen mogen alleen werken als ze niet te jong zijn, het werk niet gevaarlijk, ongezond of gedwongen is, en er voldoende tijd overblijft voor onderwijs, spel en rust. Daarbij deelt de ILO (International Labour Organisation) kinderen ook in drie leeftijdsgroepen in. Kinderarbeid is volgens hen wanneer kinderen onder de 12 werken, wanneer kinderen tussen 12 en 14 jaar zwaar werk moeten doen en wanneer kinderen onder de 18 jaar gevaarlijk werk moeten doen waarbij de gezondheid en de veiligheid van kinderen beschadigd kan raken.
Het risico op kinderarbeid verschilt per land en per product. Zo is het risico op kinderarbeid in de bamboeteelt kleiner dan het risico op kinderarbeid in de katoenteelt. En komt in China kinderarbeid veel minder voor dan in landen als Turkije, Pakistan en Bangladesh.
Bamboe
De bamboeteelt is grotendeels vrij van kinderarbeid. Het grootste risico op kinderarbeid zien we in Birma/Myanmar, waarbij kinderen verplicht en onbetaald bamboe moeten snijden voor de militaire kampen. Deze bamboe is echter niet bedoeld voor de textielindustrie. Bamboe voor de textiel industrie, is gelukkig voor zover bekend grotendeels vrij van kinderarbeid.
Katoen
In de katoenteelt komt helaas vrij veel kinderarbeid voor. De lijst met risicolanden is lang; Argentinië, Azerbeidzjan, Benin, Brazilië, Burkina Faso, China (alleen Xingjiang, voornamelijk dwangarbeid door Oeigoeren), Egypte, India, Kazachstan, Kirgizië, Mali, Pakistan, Tadzjikistan, Turkije, Turkmenistan, Zambia. Een aantal van deze landen zijn bekende productielanden van wasbare luiers. Een aantal katoenen luiers wordt geproduceerd in Pakistan en Turkije. Wasbare luiers van bamboe en/of polyester die in China geproduceerd worden, zijn niet afkomstig uit de Xingjiang regio en zijn daarmee bijvoorbeeld een kleiner risico dan katoenen luiers uit Pakistan of Turkije.
Textielproductie
De productie van textiel wordt in sommige landen deels door kinderen gedaan. Risicolanden zijn Bangladesh, Cambodja, China (Xingjiang regio, voornamelijk dwangarbeid door Oeigoeren), Ghana, Pakistan, Vietnam.
Zijde
India is een risico op het gebied van kinderarbeid als het om zijde gaat. Onze zijde inlegvellen worden in Italië gemaakt met zijde afkomstig uit China.
Source: Bureau of International Labor Affairs
En een keurmerk dan?
Er zijn diverse organisaties die zich hard maken voor een kinderarbeid vrije wereld. Een aantal keurmerken heeft de focus (deels) op kinderarbeid liggen.
De meest voorkomende keurmerken binnen de wasbare luier industrie zijn het OEKO-TEX en GOTS keurmerk. Het OEKO-TEX keurmerk kent meerdere varianten. Made in Green, Standard 100 en Leather Standard bijvoorbeeld. Het OEKO-TEX keurmerk kijkt hoofdzakelijk naar het voorkomen van schadelijke stoffen in alle gebruikte onderdelen van een eindproduct. In het geval van een luier dus de stof, maar bijvoorbeeld ook de elastieken en drukknoopjes. Het Made in Green keurmerk kijkt daarnaast ook naar arbeidsomstandigheden en daarbij dus kinderarbeid en dwangarbeid. Helaas wordt dit keurmerk zelden gevoerd. Het OEKO-TEX Standard 100 is verreweg het meest voorkomende keurmerk. Helaas neemt dit keurmerk de arbeidsomstandigheden niet mee.
Het GOTS keurmerk is een keurmerk voor biologisch katoen. Dit keurmerk zegt vooral iets over de totstandkoming van een textielproduct. Zo moet 95% van het product uit biologisch geproduceerde materialen bestaan, als een product het label ‘Organic’ wil voeren. Ook moet er een waterbeheerplan zijn voor de teelt van grondstoffen en mogen er geen genetisch gemodificeerde organismen worden gebruikt. Al het afvalwater afkomstig uit natte processen (denk aan het bleken of verven van stoffen) moet gezuiverd worden. Gebruikte chemische middelen zoals kleurstoffen moeten aan bepaalde basisregels voldoen en gevaarlijke stoffen mogen helemaal niet gebruikt worden. Daarnaast speelt ook de efficiëntie van het water- en energieverbruik een rol.
GOTS kijkt ook voor een deel naar arbeidsomstandigheden. Helaas voornamelijk in de productiefasen van de keten, van vezel naar doek, en van doek naar kleding. Hier mag geen sprake zijn van kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie. De werkomstandigheden moeten gezond en veilig zijn, de werktijden acceptabel en er moet vakbondsvrijheid zijn. In de zesde versie van de standaard is te lezen dat de eisen aan arbeidsomstandigheden in principe ook gelden op ‘boerderij niveau’. Echter tot op zekere hoogte gezien de moeilijkheden op het gebied van gedegen monitoring, 100% garantie kan niet gegeven worden.
Met een GOTS keurmerk zit je in ieder geval al veel veiliger als het gaat om het verkleinen van het risico op kinderarbeid. Gelukkig werken heel veel luiermerken met GOTS gecertificeerde materialen.
Overige keurmerken
Er zijn naast bovengenoemde keurmerken nog een aantal andere keurmerken die voor textiel gebruikt kunnen worden en in meer of mindere mate naar kinderarbeid kijken. Voor zover wij weten worden deze nog maar zeer weinig gebruikt in de wasbare luier branche. Voor de volledigheid vind je onderaan deze blog een overzicht van textiel keurmerken.
Kinderarbeid als complex probleem
Kinderarbeid is een zeer complex probleem en daarmee is een eenvoudige oplossing ook niet voor de hand liggend. Het schema hieronder laat zien hoe complex de situatie is. Kinderarbeid is een vicieuze cirkel van armoede, een gebrek aan educatie, ongeletterdheid, geen of slecht betaald werk en dus weer armoede. Ouders van kindarbeiders waren in veel gevallen zelf ook kindarbeiders. In zoverre is het vaak normaal dat hun kinderen ook al jong hard moeten werken. Ouders zijn niet geschoold, waren al jong kindarbeider en verdienen heel weinig. Ze zijn lange dagen van huis, waarbij hun oudere kinderen voor de jongere kinderen moeten zorgen. Ook een vorm van kinderarbeid. De kinderen die buitenshuis werken verdienen vaak ook een heel klein beetje geld en dat extra inkomen is hoogstnoodzakelijk om als gezin overeind te kunnen blijven. De mogelijkheid om naar school te gaan is er hierdoor vaak niet eens, los van het feit dat in heel veel gebieden er überhaupt geen scholing voorhanden is.
Tot een aantal jaar geleden was de reactie van bedrijven die op kinderarbeid in hun productieketen stuitten, om direct te stoppen met de desbetreffende leverancier of katoenboer. Daarmee het probleem niet oplossend, maar eerder verergerend. Immers dat hele kleine beetje inkomsten werd dan ook nog afgepakt en er zou nog harder en meer gewerkt moeten worden om de afgepakte inkomsten weer ergens anders bij elkaar te sprokkelen.
Gelukkig is het tegenwoordig de standaard om bij een constatering van kinderarbeid niet te stoppen met een leverancier, maar om juist intensief samen te werken om tot een verbetering of oplossing van het probleem te komen. Het verhogen van lonen voor de ouders en het organiseren van goede scholing (in veel gevallen met gratis maaltijden voor de leerlingen, om de ouders verder te ontlasten) in de buurt zijn hierin twee van de belangrijkste stappen.
Wetgeving
Er komt Nederlandse en Europese wetgeving aan op het gebied van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). Deze wetgeving zal bedrijven verplichten om stappen te ondernemen tegen kinderarbeid. Besluitvorming over de Europese wetgeving wordt steeds uitgesteld, de Nederlandse overheid heeft besloten daar niet langer op te wachten en is dus bezig met een eigen nationale wetgeving. Vermoedelijk zal de Europese wetgeving alleen van toepassing zijn op bedrijven met minimaal 250 of zelfs 1000 werknemers. De Nederlandse overheid wil in principe dat de wetgeving voor elk bedrijf gaat gelden, dus ook voor de midden- en kleinbedrijven (mkb). De nieuwe Nederlandse wet zal eisen dat een bedrijf aan kan tonen dat er stappen zijn genomen om kinderarbeid in de keten te voorkomen. De belangrijkste stappen daarin zijn het aangaan van de dialoog met je leveranciers en het in kaart brengen van de keten. Daarnaast moet er een plan van aanpak zijn om kinderarbeid in de keten aan te pakken.
Onze aanpak
Al sinds de start van Nappy’s.nl vragen we potentiële nieuwe leveranciers zoveel mogelijk te vertellen over wie ze zijn en hoe ze werken. We vinden het heel belangrijk om het gesprek over arbeidsomstandigheden aan te gaan. Niet alleen op het gebied van kinderarbeid, maar ook op het gebied van een goed loon en goede werkomstandigheden voor volwassen werknemers. We vragen om keurmerken, gemaakte afspraken en foto’s. Hebben we ergens geen goed gevoel bij, dan doen we het niet. Makkelijke uitspraken zoals in de inleiding storen ons, ze zijn gevaarlijk en misleidend. Dat iets in Europa in elkaar is gezet, wil absoluut niet zeggen dat het kinderarbeid vrij is. En dat iets in China wordt gemaakt, wil absoluut niet zeggen dat het door kinderhanden is gemaakt. Sterker nog, kinderarbeid komt in China nauwelijks voor. Het grootste probleem in China ligt momenteel in de Xinjiang regio waar dwangarbeid door Oeigoeren veel voorkomt. Wij verkopen geen producten die in deze regio hun oorsprong vinden. Zeker voor luiers die katoen bevatten zitten de risico’s op kinderarbeid vooraan in de keten. Op een plek waar controle uiterst moeilijk is; kleinschalige boerenbedrijven waar kinderen in de oogstperiode aan het werk worden gezet. Dat de luier met katoen dan in Duitsland, Hongarije of Nederland in elkaar wordt gezet, zegt dus helaas niet genoeg en is geen garantie op een kinderarbeid vrij product. En zelfs als de grondstoffen wel vrij van kinderarbeid zijn, is er ook bij productie in Europa alsnog een klein risico op kinderarbeid, zeker als het om productie in gemeenschapsvorm gaat of in gebieden met veel vluchtelingen.
Op dit moment zijn wij in gesprek met al onze leveranciers over dit belangrijke onderwerp. Hoe inzichtelijk is de keten, wat doen jullie om kinderarbeid te voorkomen of uit te faseren en maken jullie gebruik van keurmerken? En in hoeverre geven die keurmerken een garantie op een 100% kinderarbeid vrije keten? De reacties van de leveranciers zijn over het algemeen super, vrijwel iedereen die we spreken ziet het belang van deze vragen en doet zijn uiterste best om met goede en complete antwoorden te komen. We hebben al heel wat foto’s, rapporten, uitgebreide beschrijvingen van lange termijn relaties en lijstjes met landen van herkomst per grondstof langs zien komen. Dit geeft ons veel vertrouwen in de samenwerkingen die we over de jaren heen zijn aangegaan en stemt ons hoopvol.
Het liefst zouden we onszelf in duizenden onderdeeltjes splitsen om overal tegelijkertijd, onaangekondigd en voor langere tijd ter plaatse te zijn. Van katoenplantage tot naaiatelier, bij al onze merken, in alle stappen van de keten. Maar dat is onmogelijk. Net als dat wij onmogelijk dit complexe en grote probleem in ons eentje kunnen oplossen. De oplossing ligt voornamelijk in een hoger loon voor ouders, in combinatie met goede scholing op de plaatsen waar dat nodig is. Dat ligt niet in onze directe macht en het oprichten van goede scholen is bovendien niet onze expertise. Wat wel mogelijk is, is een samenwerking aangaan met een niet-gouvermentele organisatie (ngo) die wel wereldwijd ter plaatse is en weet waar de problemen spelen. En die daarnaast de middelen en kennis heeft om structurele oplossingen in gang te zetten. We hebben daarom besloten om structurele donaties te gaan doen aan Unicef. Op het gebied van kinderarbeid zijn zij één van de grootste actieve ngo’s die wereldwijd de situatie proberen te verbeteren. Momenteel hebben zij een aantal projecten in Turkije lopen, waar wij graag aan bijdragen. Ze zorgen voor scholing en maken zich hard voor een leefbaar loon. We zullen hiervoor maandelijks een vast bedrag aan Unicef gaan schenken, vanaf november 2022. Daarnaast zullen we met al onze leveranciers de mogelijkheden bespreken om nóg een stapje extra te doen en bij de inkoop van bijvoorbeeld katoen voor Fairtrade katoen te kiezen, of een ander vergelijkbaar keurmerk.
Wij kunnen, durven en willen jullie nu niet beloven dat al onze producten van begin tot eind kinderarbeid vrij zijn. We kiezen voor transparantie en een open blik. We kiezen er heel bewust voor om de mogelijkheid open te houden dat er misschien een kleine kans is dat er ergens aan het begin van een keten wellicht wel kinderarbeid voorkomt. Ook al hebben we daar op dit moment geen enkele aanwijzing voor. We kiezen daarvoor, omdat het de enige instelling is waarmee dingen naar de toekomst toe beter kunnen worden. We beloven dan ook dat we er alles aan zullen doen om eventuele problemen op te sporen of te voorkomen. We beloven ook, dat mochten we op aanwijzingen voor kinderarbeid stuiten, we er alles aan zullen doen om samen met de desbetreffende leverancier tot een gedegen structurele oplossing te komen. We willen graag met jullie delen dat er op dit moment geen zorgelijke situaties omtrent kinderarbeid aan het licht zijn gekomen en dat onze leveranciers het gebruik van kinderarbeid net zo verwerpelijk en onwenselijk vinden als wij. Alleen door in gesprek te gaan, structurele oplossingen te bedenken en uit te voeren en samen te werken met invloedrijke partijen, kan kinderarbeid wereldwijd verdwijnen. Dat is onze diepste wens.
Overzicht van textiel keurmerken op alfabet
Better Cotton Initiative – Dit keurmerk stelt alleen eisen aan de teelt van katoen. Het is geen biologisch keurmerk en het gebruik van genetisch gemodificeerde zaden is dus bijvoorbeeld toegestaan. Er moet wel duurzaam worden omgesprongen met het waterbeleid, bestrijdingsmiddelen moeten minimaal worden ingezet en de focus moet op duurzaamheid en verbetering liggen. Er mag geen kinderarbeid gebruikt worden om van zaadje tot katoenvezel te komen.
Bluesign – Dit keurmerk stelt bepaalde milieu-eisen aan het eindproduct, daarnaast moet het product vrij zijn van giftige stoffen. Kinderarbeid in de productieketen van vezel tot eindproduct moet uitgefaseerd worden. Dit label kan dus theoretisch gezien ook gevoerd worden als er nog deels sprake is van kinderarbeid in het productieproces.
Cotton Made in Africa – Dit keurmerk stelt alleen eisen aan de teelt van katoen en kijkt niet naar de verdere stappen in de productieketen. Het gebruik van genetisch gemodificeerde zaden is verboden. Ook mag het land niet geïrrigeerd worden. Dit keurmerk is het enige katoen keurmerk dat teelt op basis van uitsluitend regenval eist. Kinderarbeid is verboden en er wordt ingezet op educatie dmv trainingen, waardoor boeren hun omzet kunnen verhogen en daarbij hun werkomstandigheden kunnen verbeteren. Ook kunnen boeren financiering krijgen om mest en zaden in te kopen.
EU-Ecolabel – Dit keurmerk stelt milieueisen aan de hele productieketen van textiel. Van de teelt van de vezel, tot aan het in elkaar zetten van het eindproduct in naaiateliers. Er wordt zelfs gekeken naar het eindproduct zelf, dat mag niet te snel slijten en moeten een lange levensduur hebben. Kinderarbeid is verboden in de fase van doek naar eindproduct. In de eerdere stappen in de keten worden arbeidsomstandigheden niet meegenomen. De Tencel stof die voor onze Buuh luiers wordt gebruikt, draagt het EU-Ecolabel.
Fair for Life – Fair for Life is een certificatie programma voor eerlijke handel binnen de agricultuur, productie en handel. Het keurmerk heeft een lange termijn visie en bekijkt de hele keten. Elke stap in de keten moet aan strenge voorwaarden voldoen op het gebied van economie, milieu en arbeidsomstandigheden. Kinderarbeid in de gehele keten is verboden.
Fairtrade - Hoewel het Fairtrade logo voornamelijk op voeding voorkomt, bestaat het ook voor katoen en textielproductie. Er zijn 18 Fairtrade gecertificeerde katoencoöperaties, die in totaal meer dan 46.000 katoenboeren vertegenwoordigen. Van het Fairtrade katoen is 75% ook biologisch gecertificeerd. Om een Fairtrade keurmerk te mogen voeren zijn er eisen op het gebied van milieu en arbeidsomstandigheden. Kinderarbeid is verboden, ook in de eerste stappen van de keten. De katoenen producten van Avo+Cado, zoals de prefolds, worden gemaakt van Fairtrade katoen.
Fair Wear Foundation – Dit is meer een code dan een keurmerk. Leden van de Fair Wear Foundation moeten acht internationaal erkende arbeidsnormen invoeren in hun fabrieken. Er wordt alleen gekeken naar de productiefasen van textiel, nier naar de teelt van grondstoffen. Kleine bedrijven zonder substantiële eigen productie, kunnen zich helaas niet aansluiten bij de Fair Wear Foundation.
Fair Trade Certified Sewing – Er wordt gekeken naar het proces van vezel tot eindproduct. De eerste stap van de keten, de productie van grondstoffen, wordt niet meegenomen. In het productiedeel van de keten is kinderarbeid verboden en moeten de arbeidsomstandigheden gezond en veilig zijn. Jonge werknemers en hun kinderen krijgen de mogelijkheid tot (bij)scholing.
GOTS - Het GOTS keurmerk is een keurmerk voor biologisch katoen. Dit keurmerk zegt vooral iets over de totstandkoming van een textielproduct. Zo moet 95% van het product uit biologisch geproduceerde materialen bestaan, als een product het label ‘Organic’ wil voeren. Ook moet er een waterbeheerplan zijn voor de teelt van grondstoffen en mogen er geen genetisch gemodificeerde organismen worden gebruikt. GOTS kijkt ook voor een deel naar arbeidsomstandigheden. Helaas voornamelijk in de productiefasen van de keten, van vezel naar doek, en van doek naar kleding. Hier mag geen sprake zijn van kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie. De werkomstandigheden moeten gezond en veilig zijn, de werktijden acceptabel en er moet vakbondsvrijheid zijn. De eisen aan arbeidsomstandigheden gelden in principe ook op ‘boerderij niveau’. Echter tot op zekere hoogte gezien de moeilijkheden op het gebied van gedegen monitoring, 100% garantie kan niet gegeven worden. Het GOTS keurmerk wordt veel gebruikt voor luiers met biologisch katoen.
Naturtextil IVN Zertifiziert Best – Dit Duitse keurmerk stelt milieueisen aan de hele productieketen. Alle grondstoffen moeten voldoen aan de standaarden voor biologische teelt. Producten met dit keurmerk voldoen ook altijd aan het GOTS keurmerk. Op het gebied van dierenwelzijn eisen ze dat wol en zijde afkomstig zijn van biologische veehouderijen en landbouw. Kinderarbeid is verboden in de productiedelen van de keten; van vezel tot doek en van doek tot eindproduct. De producten van Disana voeren naast het GOTS keurmerk ook dit keurmerk.
OEKO-TEX - Het OEKO-TEX keurmerk kent meerdere varianten. Made in Green, Standard 100 en Leather Standard bijvoorbeeld. Het OEKO-TEX keurmerk kijkt hoofdzakelijk naar het voorkomen van schadelijke stoffen in alle gebruikte onderdelen van een eindproduct. In het geval van een luier dus de stof, maar bijvoorbeeld ook de elastieken en drukknoopjes. Het Made in Green keurmerk kijkt daarnaast ook naar arbeidsomstandigheden en daarbij dus kinderarbeid en dwangarbeid. Helaas wordt dit keurmerk zelden gevoerd. Het OEKO-TEX Standard 100 is verreweg het meest voorkomende keurmerk, dat veel gebruikt wordt in de wasbare luier industrie. Helaas neemt dit keurmerk de arbeidsomstandigheden niet mee.
Geschreven door Ilka, eigenaar Nappy's.nl
Reacties