Hoe werken wasbare luiers

Wasbare luiers verschillen eigenlijk helemaal niet zoveel van wegwerpluiers. Het vangt plas en poep, houdt kleren schoon en droog en moet om de zoveel uur verschoond worden. Alleen gooi je de wegwerpluier, de naam zegt het al, weg na gebruik. En gooi je de wasbare luier, de naam zegt het ook al, in de wasmand. De wasmachines van tegenwoordig zijn gelukkig heel goed en die wassen de wasbare luiers moeiteloos schoon. Maar hoe werkt dat dan precies, want je wilt ook geen hele drollen met stukjes in je wasmachine toch?

De opbouw van een wasbare luier

Een wasbare luier bestaat over het algemeen uit drie delen

• Een inlegvel
• Een absorberende binnenkant
• Een waterdichte buitenkant

Het inlegvel

Dat inlegvel is een belangrijke toevoeging als je geen baby-, dreumes- of peuterpoep in je wasmachine wilt. Een inlegvel is een dun vliesje dat je bovenop de luier legt, het dichtst tegen de billen van je kindje aan. Poept je kindje dan komt het grootste gedeelte van de ontlasting op dat inlegvel. Bij een verschoning pak je dat inlegvel heel makkelijk uit de luier en gooi je het velletje met ontlasting en al bij het afval. Net zoals je met een vieze wegwerpluier zou doen. Heeft je kindje alleen geplast dan laat je het inlegvel overigens gewoon in de luier zitten en gooi je de luier met inlegvel in de wasmand.

De meeste inlegvellen zijn namelijk prima bestand tegen 5 of 10 keer wassen en dat is ook direct de reden dat je ze beter niet door het toilet spoelt. Ze zijn over het algemeen biologisch afbreekbaar, maar hebben daar veel tijd voor nodig. Inlegvellen van bamboe was je overigens beter niet mee, dat worden propjes in de was. 

Naast de hierboven genoemde wegwerp inlegvellen bestaan er ook wasbare inlegvellen. Deze zijn vaak gemaakt van fleece, houtskool-bamboe of zijde. Wasbare inlegvellen van fleece of houtskool-bamboe geven een droog gevoel aan de billen van je kindje, ook als er in de luier geplast is. Door de zachte, wat harige, structuur schudt je stevige ontlasting boven het toilet vrij makkelijk van deze inlegvellen af. Bij dunne of plakkerige ontlasting is dit echter een stuk moeilijker, dan moet je schrapen of uitspoelen.

De zijden inlegvellen zijn zeer geschikt voor kindjes met een heel gevoelige huid. Ook hier schud je stevige ontlasting vrij makkelijk van af. Het nadeel van zijden inlegvellen is dat ze altijd met de hand gewassen moeten worden. 

Een inlegvel is overigens niet altijd nodig of handig. Bij jonge baby's die uitsluitend borstvoeding krijgen, is de ontlasting zo dun dat een inlegvel weinig zin heeft. De ontlasting gaat er doorheen en er langs. Bovendien is de ontlasting zo vloeibaar (en natuurlijk) dat de wasmachine dat in de spoelronde makkelijk wegspoelt.

Krijgt je kindje kunstvoeding dan is de ontlasting vaak iets dikker. Soms is een inlegvel dan wel handig, maar ook niet altijd. Vloeit het meeste ernaast en is het dun genoeg om met water weg te spoelen, dan kun je het inlegvel weglaten. Pas wanneer je kindje vaste voeding begint te eten en je de ontlasting echt ziet veranderen, dan ga je een inlegvel gebruiken. 

Een inlegvel wordt overigens ook gebruikt om de luier te beschermen tegen bepaalde zalven. Sommige vette zalven en zinkzalven laten een laagje op de luier achter waardoor de luier minder gaat absorberen. Bovendien kunnen deze zalven vlekken op de luier achterlaten die er moeilijk uitgaan. Gebruik je dus zinkzalf (zoals Sudocrem), medicinale zalf of erg vette zalven gebruik dan ook een inlegvel. Meer natuurlijke smeersels zoals zalven van Weleda en kokosolie kunnen over het algemeen zonder inlegvel gesmeerd worden. 

De absorberende binnenkant

Een wasbare luier heeft net als een wegwerpluier als belangrijkste doel om vocht (en poep) op te vangen. De luier moet dus goed kunnen absorberen. In wegwerpluiers gebeurt dit door middel van super absorberende korrels, die een gel vormen wanneer zij in contact komen met water. Deze SAP korrels (Super Absorberend Polymeer) zorgen samen met een hoeveelheid fluff-pulp voor het absorberend vermogen van de luier. Een wegwerpluier wordt als gevolg van het vocht dikker, naarmate er meer urine in zit.

De absorberende kern van een wasbare luier bestaat over het algemeen uit bamboe of (biologisch) katoen. Sommige luiers bestaan uit hennep en microvezel, al dan niet in combinatie met een ander materiaal. Een wasbare luier is van zichzelf dikker dan een wegwerpluier, maar wordt niet dikker naarmate deze voller zit. Een volle wasbare luier kan zelfs dunner zijn dan een volle wegwerpluier. 

Het absorberende gedeelte van herbruikbare luiers bestaat over het algemeen uit één of meerdere van de volgende materialen:

• Microvezel (polyester) neemt vocht snel op, maar werkt een beetje als een spons. Het is erg gevoelig voor doordruklekkage. Dit materiaal wordt soms in boosters gebruikt of als binnenste kern met katoen of bamboe eromheen. Het wordt zelden in zijn pure vorm als hele luier gebruikt. Ruwe microvezel kan huidirritatie veroorzaken. Gebruik microvezel boosters of luiers dus nooit rechtstreeks tegen de huid.
• Katoen neemt ook vrij snel vocht op en is in tegenstelling tot microvezel een natuurlijk materiaal. Het is beter dan microvezel in staat om vocht vast te houden en wordt veel gebruikt in wasbare luiers. Ook biologisch katoen komt vaak voor. Wasbare luiers worden hierdoor ook wel eens katoenen luiers genoemd.
• Bamboe neemt vocht wat trager op dan katoen, maar kan het nog beter vasthouden. Samen met katoen is bamboe het meest gebruikte materiaal in wasbare luiers. Het blijft wat zachter dan katoen na veelvuldig wassen. 
• Hennep is van deze vier vaak gebruikte materialen de traagste in het opnemen van vocht. Daarnaast wordt het materiaal na een aantal keer wassen vrij stug. Hennep wordt mede hierdoor vrijwel altijd gecombineerd met bamboe of katoen. Hennep is qua oppervlakte en dikte wel het meest absorberende materiaal uit deze lijst. 

De waterresistente buitenkant

Leg een stapel handdoeken op de grond en giet er water op. De onderste handdoek zal hoe dan ook nat worden als je er genoeg water op giet. Ook een wasbare luier bestaat volledig uit 'stof' en is dus niet waterdicht van zichzelf. De luier heeft een speciaal laagje nodig om ervoor te zorgen dat kleding niet nat wordt.

Wegwerpluiers hebben overigens ook zo'n laagje nodig. Waar er bij wegwerpluiers meestal gebruikt wordt gemaakt van polyethyleen (PE), polypropyleen (PP) of rubber, wordt er bij herbruikbare luiers gekozen voor polyurethaan laminaat (PUL), thermoplastisch polyuretaan (TPU) of wol. 

• PUL staat voor polyurethaan laminaat. Hierbij wordt een dun laagje polyester gelamineerd met een dun laagje polyurethaan door middel van oplosmiddelen. PUL is stevig, ademend, soepel en kan makkelijk in de wasmachine gewassen worden.
• TPU staat voor thermoplastisch polyurethaan. Ook hierbij wordt er een dun laagje polyester gelamineerd met een dun laagje polyurethaan. Het verschil is dat dit bij TPU gebeurt door middel van hitte en niet door het gebruik van oplosmiddelen. Het productieproces van TPU is hiermee wat milieuvriendelijker dan het productieproces van PUL. TPU is nog wat soepeler dan PUL, is ook ademend en goed te wassen in de wasmachine. Het is wel iets kwestbaarder dan PUL.
• Wol is in tegenstelling tot de hierboven genoemde materialen een natuurlijk materiaal. Een wolbroek over de wasbare luier werkt in principe hetzelfde als een schaap in de natuur. Een schaap kan dagen achtereen in de regen staan, maar zijn huid wordt niet nat. Dit komt door het huidvet dat de wol zeer goed waterafstotend maakt. Dit huidvet noemen wij lanoline en gebruiken we om onze wolbroekjes mee te behandelen. Daarmee wordt het wolbroekje waterafstotend en blijft de kleding van je kindje droog, ook al is de luier heel nat. Daarnaast is wol ademend en warmte-regulerend. Koel in de zomer en warm in de winter. Wolbroekjes zijn zelfreinigend en hoeven maar eens in de paar weken gewassen en weer gelanoliseerd te worden. 

Een wasbare luier verschonen

Het verschonen van een wasbare luier is niet heel anders dan het verschonen van een wegwerpluier. Zeker niet als de luier al kant en klaar in de kast ligt. Dan pak je de luier, leg je er eventueel een inlegvelletje in en doe je de luier om bij je kindje.

Voor een goede pasvorm zorg je er altijd voor dat er bij de buik met veel gemak twee vingers op elkaar tussen de luier en de huid kunnen. Bij de beentjes moet je er nog makkelijk één vinger tussen kunnen stoppen. Een te strakke wasbare luier gaat eerder lekken dan een wat losse luier, omdat je bij een strakke luier het vocht uit de luier duwt.

Een groot deel van de wasbare luiers is te verkleinen door middel van drukknoopjes aan de voorkant op de luier. Het voordeel van deze verstelbare luiers is dat ze met je kindje meegroeien en dat je de luier dus langer kunt gebruiken. Zorg ervoor dat als je de luier gaat verkleinen het verkleinflapje naar boven wijst. Je moet je vingers er van onder naar boven in kunnen stoppen, zodat je vingers naar de navel van je kindje wijzen. Hierdoor kun je een veel mooiere aansluiting bij de benen maken. Maakt een luier gebruik van drie rijen drukknoopjes, dan kan het soms handig zijn om het middelste van de drie verkleinknoopjes gewoon open te laten.

Ook al verklein je de luier wel. Je creëert daarmee een soort plasgootje en het maakt de kans op lekkages iets kleiner. Tenslotte moet je ervoor zorgen dat er nergens absorberend materiaal of een stukje inlegvel naar buiten piept. Deze worden namelijk nat en als dat buiten het waterdichte buitenkantje van de luier komt, worden de kleren ook nat.

Er zijn verschillende luiersystemen die allemaal net een beetje anders werken. Een all-in-one luier lijkt bijvoorbeeld echt heel veel op een wegwerpluier, terwijl je bij het tweedelige systeem eerst een absorberende binnenluier aandoet en daar overheen nog een waterdicht overbroekje. Kijk voor een uitleg van alle systemen en de voor- en nadelen ervan bij onze luierkeuzehulp.

Een poepluier of plasluier?

Heeft je kindje gepoept dan haal je het inlegvelletje uit de luier en gooi je deze bij het afval, net zoals je met een wegwerpluier zou doen. De luier kan vervolgens gewoon in de luieremmer bewaard worden, totdat het tijd is om te wassen. Het gebeurt regelmatig dat er toch een randje van de luier vies wordt, maar dat krijgt de wasmachine wel schoon. Met de hand uitspoelen of schrobben is niet nodig. Heeft je kindje alleen geplast, dan is het nog makkelijker. Je gooit de herbruikbare luier dan met inlegvel en al in de luieremmer. 

In die luieremmer heb je een wasnet of waszak zitten. Als de luieremmer vol is, pak je het wasnet of de waszak uit de emmer en schud je deze leeg in de wasmachine. Je raakt de vuile luiers dus niet meer aan! De wasmachine spoelt de luiers vervolgens goed uit en doet daarna een hoofdwas op 60 graden. De luiers zijn dan weer helemaal fris en na het drogen klaar voor een volgende ronde. Een uitgebreide uitleg over het wassen vind je op onze pagina met wasadvies.

Op stap met wasbare luiers

Ook als je onderweg bent kunt je prima wasbare luiers gebruiken. Het enige verschil met thuis is dat je de vieze luier niet direct in de luieremmer kunt gooien, maar dat je deze even moet bewaren. Voor dit doel zijn talloze mooie wetbags of luierzakken ontworpen. Sommige luierzakken hebben zelfs twee vakken, één voor de schone luiers en één voor de vieze luiers. Maar je kunt de schone luiers ook gewoon in je luiertas stoppen en alleen de vieze luiers in de wetbag doen. Eenmaal thuis gooi je de luierzak met luiers en al open in de luieremmer. Die wordt dan gewoon meegewassen als het weer wasdag is. Vergeet alleen niet het inlegvelletje met poep er nog uit te halen mocht je die er in gedaan hebben bij gebrek aan een prullenbak of iets dergelijks;-)

Verder is het handig om ook wat inlegvellen mee te nemen en natuurlijk billendoekjes. Dit kan gewoon een pak wegwerpdoekjes zijn, of een setje wasbare billendoekjes. Deze laatste kun je droog meenemen en ter plekke nat maken, of je kunt ze meenemen in een klein waterdicht bakje. Om tijdens je uitje snel en makkelijk te verschonen is het handig om de luiers kant en klaar in je luiertas te stoppen, eventueel met zelfs het inlegvel er al in gevouwen. Tenslotte kun je ook een verschoningsmatje meenemen om je kindje op te verschonen.